Dziedziczenie testamentowe
Zgodnie z ustawą rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. Prawo polskie wyróżnia testamenty zwykłe (holograficzny, notarialny, allograficzny), a także testamenty szczególe (ustne, podróżne i wojskowe). Szerzej o rodzajach testamentu przeczytasz tutaj. Mówiąc w dużym skrócie – sporządzając testament spadkodawca samodzielnie określa, kto otrzyma poszczególne elementy jego majątku.
Czym jest testament?
Testament to nic innego jak jednostronna czynność prawna umożliwiająca uregulowanie sytuacji prawnej majątku spadkodawcy na wypadek śmierci. Spadkodawca może jednak w każdej chwili odwołać cały testament jak i jego poszczególne postanowienia. Co istotne, testament wywołuje skutki prawne dopiero w momencie śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że wcześniejsze sporządzenie testamentu nie generuje żadnych praw ani obowiązków testatora jak i pozostałych osób. Dla ważności testamentu kluczowa jest tzw. wola testowania oraz świadomość podejmowanej czynności prawnej.
Kto może sporządzić testament?
Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, a więc osoba pełnoletnia oraz osoba, która nie została ubezwłasnowolniona ani nie ma ustanowionego doradcy tymczasowego. Uzupełniająco wskazać należy, że przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność i nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. Ustawodawca wykluczył możliwość sporządzenia i odwołania testamentu przez przedstawiciela. Oznacza to, że czynności tej dokonać może wyłącznie spadkodawca. Jest to czynność osobista.
Zgodnie z literalną treścią art. 942 k.c. testament może zawierać rozrządzenie tylko jednego spadkodawcy. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne sporządzenie tzw. testamentów wspólnych. Taki testament będzie nieważny. Powyższe zagadanie jest jednak szersze i wymaga osobnego rozwinięcia.
Przesłanki nieważności testamentu
Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
- w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie wolą.
- pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
- pod wpływem groźby;
Dopowiedzieć jednocześnie należy, że na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku (czyli chwili śmierci spadkodawcy).
Testament podlega także ścisłym rygorom formalnym, a ich niezachowanie prowadzi do nieważności testamentu.
Powołanie do spadku na podstawie testamentu
Spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób, przy czym wskazując taką osobę nie ma konieczności podawania imienia i nazwiska. Spadkobierca winien być jednak wskazany w taki sposób, aby możliwe było jego zindywidualizowanie np. „moja najstarsza córka”.
Skutki odwołania testamentu
Spadkodawca może w każdej chwili odwołać testament lub jego poszczególne postanowienia. Odwołanie testamentu może nastąpić w ten sposób, że:
– spadkodawca sporządzi nowy testament;
– w zamiarze odwołania testamentu zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność
– dokona zmian w testamencie z których wynika wola odwołania jego postanowień;
Uzupełniająco dodać należy, że jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
Niniejszy wpis przedstawia jedynie zarys tematu. Artykuł ten nie stanowi porady prawnej. Przypominam, że każda sprawa jest wielowątkowa i wymaga wnikliwej analizy.
Jeżeli potrzebują Państwo profesjonalnej pomocy prawnej zapraszam do zakładki Kontakt. Porozmawiajmy o Twojej sprawie
